متمرکز چیست؟

سیستم متمرکز، یک سیستم یا سازمان مبتنی بر فناوری رمزارز یا بلاک‌چین است که توسط یک نهاد یا موسسه واحد مدیریت و اداره می‌شود. در این سیستم، اختیار تصمیم‌گیری، کنترل عملیاتی و ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در دست یک شرکت یا تعداد محدودی از نهادها متمرکز شده است.

یک سیستم رمزارز متمرکز معمولاً توسط یک مرجع مرکزی اداره می‌شود که معمولاً یک شرکت یا موسسه مالی است که کل اکوسیستم را اداره و مدیریت می‌کند. این مرجع مرکزی به عنوان یک واسطه مورد اعتماد عمل می‌کند و وظایفی مانند تأیید تراکنش‌ها، احراز هویت کاربران و نگهداری دفتر کل یا پایگاه داده حاوی تمام سوابق تراکنش‌ها را انجام می‌دهد.

یکی از ویژگی‌های متمایز سیستم‌های متمرکز، وجود یک سرور یا زیرساخت واحد است که تمام داده‌ها و عملیات را ذخیره و پردازش می‌کند. این سرور مرکزی یک نقطه واحد کنترل و شکست را ارائه می‌دهد. اگر سرور مرکزی دچار اختلال یا نقص شود، کل سیستم ممکن است غیرقابل دسترس یا غیرفعال شود و توانایی کاربران برای انجام تراکنش یا دسترسی به وجوه خود محدود شود.

ریسک‌ها و آسیب‌پذیری‌های سیستم‌های متمرکز

کاربران یک سیستم رمزارز متمرکز برای انجام تراکنش‌ها و محافظت از دارایی‌های خود به مرجع مرکزی متکی هستند. آنها باور دارند که این مرجع، اطلاعات حساس را مدیریت کرده، دارایی‌های مالی آنها را ایمن نگه داشته و در راستای منافع آنها عمل خواهد کرد. با این حال، اتکا به یک مرجع مرکزی احتمال سوء استفاده یا به خطر افتادن داده‌ها و وجوه مشتریان را افزایش می‌دهد. در صورت فساد، هک شدن یا سوء مدیریت وجوه توسط مرجع مرکزی، دارایی‌های کاربران می‌تواند در معرض خطر قرار گیرد.

سیستم‌های متمرکز از نظر شفافیت و مقیاس‌پذیری محدودیت‌هایی دارند. از آنجا که قدرت تصمیم‌گیری و کنترل در دست یک مرجع واحد متمرکز است، مصرف‌کنندگان اغلب دید محدودی نسبت به عملکرد داخلی سیستم دارند. کاربران به این مرجع اعتماد می‌کنند تا صادقانه و شفاف عمل کند، اما بدون نظارت و حسابرسی کافی، ممکن است نسبت به عادلانه بودن و یکپارچگی سیستم تردید کنند.

سیستم‌های متمرکز مزایایی مانند سهولت استفاده و مدیریت کارآمدتر منابع دارند، اما برخی نگرانی‌ها منجر به توسعه و گسترش سیستم‌های غیرمتمرکز مانند شبکه‌های بلاک‌چین شده است که قدرت، کنترل و داده‌ها را بین چندین شرکت‌کننده توزیع می‌کنند و امنیت، شفافیت و انعطاف‌پذیری بیشتری را فراهم می‌کنند.

در دنیای رمزارزها، جنبه‌های مختلفی وجود دارد که تمرکزگرایی در آنها رایج است. صرافی‌های متمرکز مانند بایننس، کوین‌بیس و کوین‌اکس به عنوان واسطه عمل می‌کنند و معاملات رمزارزها و مدیریت وجوه کاربران را تسهیل می‌کنند. کیف پول‌های متمرکز مانند کیف پول کوین‌اکس، مای‌اتر‌والت و کوینومی برای ذخیره و مدیریت کلیدهای خصوصی و وجوه کاربران به سرورها یا مراجع مرکزی متکی هستند. استیبل‌کوین‌های متمرکز مانند تتر (USDT) و یو‌اس‌دی کوین (USDC) توسط یک مرجع مرکزی که ذخایر ارز فیات متناظر را نگهداری می‌کند، منتشر و مدیریت می‌شوند.

حاکمیت متمرکز در پروژه‌های بلاک‌چین

علاوه بر این، برخی از پروژه‌های بلاک‌چین یا رمزارزها ساختارهای حاکمیتی متمرکز را اتخاذ می‌کنند که در آن یک مرجع مرکزی یا بنیاد، تصمیمات کلیدی را اتخاذ کرده و مسیر پروژه را هدایت می‌کند. نمونه‌هایی از چنین پروژه‌هایی شامل ریپل (XRP) و استلار (XLM) هستند. همچنین، عرضه اولیه سکه (ICO) می‌تواند به صورت متمرکز انجام شود، به طوری که یک نهاد مرکزی اقدام به جمع‌آوری سرمایه و توزیع توکن‌ها می‌کند.