ในปี 2020 การเติบโตของ DeFi นำโดย Uniswap ได้ดึงดูดความสนใจของนักลงทุนจำนวนมากมาสู่ DEX นอกจากนี้ในปีนี้ นโยบายการกำกับดูแลคริปโตที่เข้มงวดขึ้นในสหรัฐอเมริกาและจีนยังเป็นปัจจัยกระตุ้นความต้องการ DEX แล้ว DEX คืออะไร และมีความแตกต่างอย่างไรเมื่อเทียบกับ CEX?

DEX ย่อมาจาก Decentralized Exchange หรือตลาดแลกเปลี่ยนแบบกระจายศูนย์ ในขณะที่ CEX ย่อมาจาก Centralized Exchange หรือตลาดแลกเปลี่ยนแบบรวมศูนย์ ไม่มีข้อสงสัยว่าทั้งสองแพลตฟอร์มถูกสร้างขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกในการทำธุรกรรมคริปโตระหว่างผู้ใช้ นอกจากนี้ บริการหลักส่วนใหญ่ของทั้ง DEX และ CEX มีความคล้ายคลึงกัน ซึ่งรวมถึงการเทรดแบบสปอต สัญญาเพอร์เพชวล มาร์จิ้นเทรดดิ้ง และการให้กู้ยืม

นอกเหนือจากความคล้ายคลึงกันเพียงเล็กน้อยแล้ว ยังมีความแตกต่างอีกมากมายระหว่าง DEX และ CEX

1) กระบวนการเทรดที่แตกต่างกัน

ก่อนที่จะเทรดบน CEX เช่น Binance, Huobi และ Coinbase ผู้ใช้จะต้องผ่านขั้นตอนพื้นฐานที่ครอบคลุมการลงทะเบียน การยืนยันตัวตน และการซื้อโทเคนด้วยเงินเฟียต ก่อนที่จะสามารถใช้บริการที่หลากหลายขึ้น เช่น การเทรดแบบสปอต สัญญาเพอร์เพชวล มาร์จิ้นเทรดดิ้ง และการให้กู้ยืม

บน CEX การเทรดทั้งหมดจะถูกจับคู่และดำเนินการผ่านขั้นตอนที่กำหนดไว้ล่วงหน้า และการดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับการเทรดทั้งหมดจะถูกบันทึกโดยฐานข้อมูลของ CEX อย่างไรก็ตาม หากผู้ใช้ต้องการเทรดบน DEX พวกเขาไม่จำเป็นต้องลงทะเบียนหรือยืนยันตัวตน เพียงแค่เตรียมกระเป๋าเงินคริปโตเท่านั้น บน DEX กระเป๋าเงินของผู้ใช้คือบัญชีของพวกเขา การดำเนินการทั้งหมดของผู้ใช้เกิดขึ้นบนบล็อกเชนและถูกบันทึกโดยบล็อกเชน และคำสั่งเทรดทั้งหมดจะดำเนินการโดยสมาร์ทคอนแทรกต์

หากคุณวางแผนที่จะเก็บสินทรัพย์คริปโตของคุณให้ปลอดภัยยิ่งขึ้น บน CEX คุณจะต้องถอนโทเคนไปยังกระเป๋าเงินของคุณ ในขณะที่ DEX ไม่มีข้อกำหนดดังกล่าว บน DEX เมื่อธุรกรรมเสร็จสมบูรณ์ ผู้ใช้จะสามารถตรวจสอบสินทรัพย์ที่เกี่ยวข้องในกระเป๋าเงินของพวกเขาได้โดยตรง อย่างไรก็ตาม CEX เป็นตัวเลือกที่ดีกว่าเมื่อพูดถึงการแปลงสินทรัพย์คริปโตเป็นเงินสด บน CEX ผู้ใช้สามารถทำการซื้อขายด้วยเงินเฟียตได้โดยตรง ในขณะที่สำหรับ DEX ผู้ใช้อาจต้องโอนสินทรัพย์ไปยัง CEX ก่อน แล้วจึงแปลงสินทรัพย์เป็นเงินสดผ่านการซื้อขายด้วยเงินเฟียต ซึ่งไม่มีให้บริการบน DEX ส่วนใหญ่

2) ประสบการณ์การเทรดที่แตกต่างกันอย่างมาก

ไม่ต้องสงสัยเลยว่า CEX เหนือกว่า DEX ในแง่ของประสบการณ์การเทรดโดยรวม CEX มีความเป็นมืออาชีพมากกว่า มีระบบที่สมบูรณ์กว่า มีฐานผู้ใช้ที่ใหญ่กว่า มีขนาดการซื้อขายที่ใหญ่กว่า มีระบบการทำมาร์เก็ตเมกกิ้งที่พัฒนามากกว่า และมีความลึกของตลาดและสภาพคล่องที่ดีกว่า นอกจากนี้ บน CEX ธุรกรรมมีประสิทธิภาพมากกว่าและสูญเสียน้อยกว่าจากส่วนต่างราคาเสนอซื้อ-ขายที่เกิดจากการขาดสภาพคล่อง สิ่งเหล่านี้คือข้อได้เปรียบของ CEX

ในทางเปรียบเทียบ DEX ยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ มีระบบการทำมาร์เก็ตเมกกิ้งที่ยังไม่สมบูรณ์ และมีขนาดการซื้อขายที่เล็ก นอกจากนี้ DEX ส่วนใหญ่ขาดความลึกของตลาดและสภาพคล่อง และประสบการณ์ผู้ใช้แย่กว่ามาก อย่างไรก็ตาม ในแง่ของประสบการณ์ผู้ใช้ DEX มีข้อได้เปรียบอย่างหนึ่ง: ไม่จำเป็นต้องมีการตรวจสอบการลิสต์โทเคน ด้วยเหตุนี้ จึงรองรับโทเคนและคู่เทรดมากกว่า CEX โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีของคริปโตเคอเรนซีที่ไม่เป็นที่รู้จักซึ่งไม่สามารถเทรดบน CEX ได้

3) ระดับความปลอดภัยที่แตกต่างกัน

เมื่อพูดถึงความปลอดภัย DEX มีข้อได้เปรียบโดยธรรมชาติเหนือกว่า CEX เพราะสินทรัพย์ของผู้ใช้ไม่ต้องผ่าน DEX เลย บน DEX หากผู้ใช้ต้องการเทรด เขาจะต้องเข้าสู่ระบบด้วยกระเป๋าเงินของตน ระบุคู่เทรดเป้าหมาย แล้วจึงดำเนินการธุรกรรม เมื่อธุรกรรมเสร็จสมบูรณ์ สินทรัพย์ที่เกี่ยวข้องจะเข้าสู่กระเป๋าเงินโดยตรง ดังนั้น ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องฝากหรือถอนโทเคนเมื่อเทรดบน DEX และกระเป๋าเงินของพวกเขาเทียบเท่ากับบัญชีบน CEX

แม้ว่า DEX จะยุติการดำเนินงานและล้มละลาย ผู้ใช้จะไม่ได้รับผลกระทบเนื่องจากสินทรัพย์คริปโตถูกเก็บไว้ในกระเป๋าเงินของตนเองตลอดเวลา ในกรณีของ CEX นั้นแตกต่างกันมาก เหตุการณ์แฮ็กเกิดขึ้นบ่อยครั้งกับเหล่าเอ็กซ์เชนจ์ขนาดใหญ่เนื่องจากมีสินทรัพย์จำนวนมหาศาลเก็บไว้ ในอดีต CEX ได้ประสบกับการโจมตีจากแฮกเกอร์หลายครั้ง เช่น กรณีที่มีชื่อเสียงในปี 2014 เมื่อเอ็กซ์เชนจ์รายใหญ่ MT.Gox ถูกแฮ็ก ส่งผลให้สูญเสียบิทคอยน์ไป 750,000 เหรียญ (มูลค่าเทียบเท่า 350 ล้านดอลลาร์) เหตุการณ์อื้อฉาวนี้นำไปสู่การล้มละลายของเอ็กซ์เชนจ์ชั้นนำระดับโลกแห่งนี้โดยตรง นอกจากนี้ ยังมีเหตุการณ์แฮ็กที่มีชื่อเสียงอีกมากมายในประวัติศาสตร์ของเอ็กซ์เชนจ์คริปโตแบบรวมศูนย์ ตัวอย่างเช่น ในเดือนพฤษภาคม 2019 บิทคอยน์จำนวน 7,000 เหรียญ (มูลค่า 41 ล้านดอลลาร์) ถูกขโมยไปจาก Binance และในเดือนสิงหาคม 2021 สินทรัพย์คริปโตมูลค่า 94 ล้านดอลลาร์ถูกขโมยไปจาก Liquid เอ็กซ์เชนจ์ชั้นนำของญี่ปุ่น

ตัวอย่างข้างต้นเป็นเพียงส่วนเล็กๆ ของการแฮ็ก CEX ดังนั้น แม้ว่า CEX ชั้นนำจะใช้มาตรการป้องกันการแฮ็กที่เข้มงวดมาก แต่ความเสี่ยงด้านความปลอดภัยก็ยังคงมีอยู่ CEX ขนาดเล็กยิ่งไม่น่าไว้วางใจในแง่ของความปลอดภัย เห็นได้จากทุกปีมีเอ็กซ์เชนจ์นับพันแห่งที่ระงับการดำเนินงานและหนีหาย ความเสี่ยงเหล่านี้มีโอกาสเกิดขึ้นมากกว่าความเสี่ยงจากการแฮ็กของ CEX รายใหญ่ สิ่งที่น่าสังเกตคือความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับ CEX มักจะเพิ่มขึ้นเมื่อกฎระเบียบด้านคริปโตเข้มงวดขึ้น ดังนั้น DEX จึงมีความปลอดภัยมากกว่า CEX อย่างชัดเจน

4) ค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมที่แตกต่างกัน

เมื่อผู้ใช้ต้องเลือกระหว่าง CEX และ DEX นอกเหนือจากกระบวนการทำธุรกรรม ประสบการณ์ผู้ใช้ และความปลอดภัยแล้ว ยังมีอีกประเด็นสำคัญคือค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรม อย่างไรก็ตาม นี่เป็นการตัดสินใจที่ง่ายเนื่องจาก DEX มีค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมที่สูงกว่าและมีความไม่แน่นอนมากกว่า CEX ในขณะนี้ โครงการ DEX ที่มีชื่อเสียงเกือบทั้งหมดทำงานบนบล็อกเชน Ethereum และเนื่องจากระบบนิเวศขนาดใหญ่ของ Ethereum เครือข่ายจึงอาจติดขัดเป็นครั้งคราว นอกจากนี้ ตลาดยังมักบ่นเกี่ยวกับค่าแก๊สที่แพงของ Ethereum ดังนั้น นอกเหนือจากค่าแก๊สที่แปรผันตามเวลาแล้ว ผู้ใช้ยังต้องจ่ายค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรม 0.3% ให้กับ DEX ในทางตรงกันข้าม CEX เป็นมิตรกับผู้ใช้มากกว่าเนื่องจากปกติจะเรียกเก็บค่าบริการตั้งแต่ 0.05% ถึง 0.2%

สรุป

โดยสรุปแล้ว แม้ว่าทั้ง CEX และ DEX จะมีข้อได้เปรียบบางประการ แต่ในความเป็นจริง ผู้ใช้ส่วนใหญ่ยังคงชอบ CEX มากกว่า เนื่องจากผู้ใช้ส่วนใหญ่เป็นนักลงทุนรายย่อย สำหรับพวกเขาแล้ว ประสบการณ์การเทรดที่เหนือกว่าและค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมที่ต่ำมีความสำคัญมากกว่าความปลอดภัย ที่สำคัญกว่านั้น ผู้ใช้สามารถหลีกเลี่ยงความเสี่ยงด้านความปลอดภัยได้โดยการถอนโทเค็นเข้ากระเป๋าเงินของตนเอง ในขณะที่ประสบการณ์ผู้ใช้ที่ไม่ดีและค่าบริการที่สูงของ DEX ไม่สามารถแก้ไขได้ในเร็วๆ นี้ ดังนั้น แม้ว่าตลาดจะเชื่อในอนาคตที่สดใสของ DEX แต่พวกเขาก็ยังต้องใช้เวลาอีกนานกว่าจะสามารถแข่งขันกับ CEX ได้

ความแตกต่างและความเหมือนระหว่าง DEX และ CEX