بلاک‌چین و کاربردهای متعددش اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. رمزارز بیت‌کوین برنامه بلاک‌چین شناخته‌شده‌ای است که علاوه بر حل مؤثر مشکل دو بار خرج کردن می‌تواند مشروعیت داده‌های تراکنش‌ها را بی‌نیاز از مرجعی متمرکز تأیید کند. درنتیجه، برنامه‌های مبتنی بر فناوری بلاک‌چین متضمن تغییرناپذیری و امنیت داده‌ها هستند.
بلاک‌چین چیست؟
بلاک‌چین پایگاه داده توزیع‌شده‌ای است که بین گره‌های شبکه کامپیوتری همتا به همتای مستقل از مرجع مرکزی به اشتراک گذاشته شده است. داده‌ها در بلاک‌چین، همچون پایگاه داده‌های معمولی، به‌صورت الکترونیکی و در قالبی دیجیتال تحت عنوان دفتر کل ذخیره می‌شوند. بلاک‌چین‌ها به‌واسطه نقش حیاتی‌شان در رمزارزهایی مانند بیت‌کوین و ثبت ایمن، شفاف و تغییرناپذیر سابقه تراکنش‌ها به‌خوبی شناخته‌شده هستند. نوآوری بلاک‌چین تضمین دقت و امنیت ثبت داده‌ها بی‌نیاز از مرجعی مرکزی و قابل‌اعتماد است.
داده‌ها و سوابق تراکنش‌ها در تمامی گره‌های شبکه بلاک‌چین ذخیره می‌شوند و گره‌ها از طریق شبکه‌ای مبتنی بر اجماع با هم در ارتباط هستند. داده‌های بلاک‌چین در همه گره‌ها ذخیره می‌شوند. این گره‌ها تراکنش‌های دریافتی را جداگانه تأیید و به‌عنوان داده‌ها یا بلوک‌های جدید تراکنش‌ها ذخیره می‌کنند.
ویژگی‌های بلاک‌چین
۱. تغییرناپذیری
ایجاد دفاتر کل غیرقابل تغییر ازجمله ارزشمندترین ویژگی‌های بلاک‌چین است. پایگاه‌های داده متمرکز مستعد نقض قانون و تقلب هستند زیرا امنیت پایگاه داده به مدیریت شخصی ثالث بستگی دارد.
بلاک‌چین‌ها، مانند بیت‌کوین، اطلاعات دفاتر کلشان را تا همیشه حفظ می‌کنند. هر گره در سیستم نسخه‌ای از داده‌ها و رکوردهای دیجیتالی سیستم را دارد. تراکنش‌ها قبل از افزوده شدن به بلاک‌چین باید توسط گره‌ها تأیید شوند. ثبت تراکنش در دفتر کل مستلزم موافقت اکثر گره‌ها بر اساس الگوریتم اجماع موجود است که منجر به افزایش شفافیت و غیرقابل نفوذ شدن در برابر فساد می‌شود.
بلوک‌های تراکنش پس از اضافه شدن به دفتر کل به‌هیچ‌وجه قابل‌ویرایش نیستند و هیچ‌کس نمی‌تواند داده‌های شبکه را اصلاح، حذف یا به‌روزرسانی کند.
۲. سیستم غیرمتمرکز
سیستم‌های غیرمتمرکز به بیان ساده فاقد مرجعی مرکزی برای اداره یا کنترل هستند. فقط صاحبان دارایی‌ها در سیستم‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک‌چین می‌توانند با استفاده از کلیدهای خصوصی متصل به حسابشان مستقیماً حسابشان را کنترل و دارایی‌ها را به حساب هر کسی که بخواهند منتقل کنند. موفقیت فناوری بلاک‌چین در زمینه تمرکززدایی در اینترنت و پتانسیلش برای متحول کردن دنیای اینترنت ثابت شده است. اینکه بلاک‌چین آینده اینترنت است اکنون حقیقتی بدیهی است.
کاربردهای تمرکززدایی
- شفافیت:
شفافیت پروفایل شرکت‌کنندگان یکی از نتایج ماهیت غیرمتمرکز فناوری بلاک‌چین است. در معرض دید عموم بودن تغییرات بلاک‌چین بر قابلیت اطمینانش می‌افزاید.
- بی‌واسطه بودن:
این سیستم برگرفته از ساختار غیرمتمرکز فناوری بلاک‌چین اتکایی بر شرکت‌های شخص ثالث و مدیران متمرکز ندارد و درنتیجه فاقد هزینه‌ها و خطرات مضاعف است.
- کلاه‌برداری صفر:
راهی برای کلاه‌برداری از شما وجود ندارد، زیرا این سیستم‌ها مبتنی بر الگوریتم‌هایی خودکار و غیرمتمرکز هستند.
- کنترل توسط کاربر:
تمرکززدایی به کاربران قدرت کنترل بر دارایی‌هایشان را می‌دهد و آن‌ها را بی‌نیاز از مقاماتی متمرکز برای امنیت دارایی‌هایشان می‌کند.
۳. امنیت و حریم خصوصی
بلاک‌چین از رمزگذاری کلید عمومی برای تأمین امنیت داده‌ها استفاده می‌کند. کاربران می‌توانند زوج کلیدشان، شامل کلیدی خصوصی و کلیدی عمومی، را هنگام ایجاد حساب کاربری‌شان ایجاد کنند. کلید خصوصی ابزاری برای امضا یا تأیید اعتبار داده‌ها و کلید عمومی ابزاری برای تأیید اعتبار داده‌های امضا شده است. امنیت داده‌ها به حفظ امنیت کلید خصوصی توسط دارنده حساب بلاک‌چین بستگی دارد. کاربران حساب‌های بلاک‌چین ناشناس هستند و می‌توانند آدرس‌های متعددی داشته باشند. دسترسی به سیستم فقط از طریق یک آدرس ممکن است و بعید است آدرس‌های ناشناس بتوانند خود را شخص واقعی معرفی کنند و درنتیجه حریم خصوصی کاربران حفظ می‌شود.
تراکنش‌ها و داده‌های بلاک‌چین، برخلاف سیستم‌های پایگاه داده متمرکز سنتی، متعلق به نهادی واحد نیستند و ماهیتشان غیرمتمرکز است. یکپارچگی تراکنش‌ها از طریق اجماع تأیید می‌شود؛ یعنی ابتدا گره‌ها یا رایانه‌های موجود در شبکه همتا به همتا باید تراکنش‌ها را تأیید کنند و سپس این تراکنش‌ها به‌صورت متوالی به داده‌های قبلی شبکه اضافه می‌شوند. این داده‌ها بلوکی شکل اصطلاحاً «بلاک‌چین» نامیده می‌شوند. درواقع، بلاک‌چین‌ها بلوک‌های رمزنگاری‌شده به هم چسبیده‌ای از داده‌ها هستند. تأمین امنیت و احراز هویت تراکنش‌ها و داده‌ها در فناوری بلاک‌چین به کمک رمزنگاری انجام می‌شود. این فناوری بهبود و کاربردهایش گسترش یافته است و نقض داده‌ها روندی رو به رشد داشته است. اطلاعات و داده‌های شخصی نگهداری شده اغلب مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند یا فروخته می‌شوند و حریم خصوصی افراد را به خطر می‌اندازند. بسیاری از مردم در حال حاضر از اجرای گسترده فناوری بلاک‌چین، به دلیل قدرتش در تقویت حریم خصوصی کاربران، امنیت داده‌ها و مالکیت کاربران بر داده‌هایشان، دفاع می‌کنند.
بلاک‌چین در امور مالی
فناوری بلاک‌چین پتانسیل بهبود شفافیت صنعت مالی، کاهش آسیب‌پذیری‌اش در برابر تقلب، و مقرون به‌صرفه‌تر کردنش برای مشتریان را دارد. بلاک‌چین به افزایش شفافیت کمک می‌کند، زیرا امنیت اقدامات مصرف‌کنندگان در دفتر کل توسط گره‌های شبکه همتا به همتا و از طریق اجماع تأمین می‌شود. پتانسیل فناوری بلاک‌چین در افزایش شفافیت صنعت مالی منجر به کاهش آسیب‌پذیری‌هایی مانند تقلب می‌شود و مؤسسات مالی می‌توانند میزان ریسک را با اصلاح مشکلات کاهش دهند.
مؤسسات مالی چالش‌های زیادی برای انتقال پول به سایر کشورها دارند. سالانه میلیاردها دلار طی فرآیندی معمولاً پرهزینه، زمان‌بر و خطاپذیر در سراسر جهان جابه‌جا می‌شود، ولی فناوری بلاک‌چین می‌تواند همه این مشکلات را حل کند.
بانک‌ها می‌توانند با استفاده از فناوری بلاک‌چین در زمان و کارمزد تراکنش‌های بین‌المللی صرفه‌جویی کنند. افراد می‌توانند به کمک بلاک‌چین و با استفاده از موبایلشان تراکنش‌های الکترونیکی برای جابجایی پول انجام بدهد و مجبور به مراجعه به مؤسسات انتقال متصل با سیم، اتلاف وقت، و همچنین پرداخت کارمزدهای سنگین نیستند.
کاربرد بلاک‌چین در آموزش
آیا بلاک‌چین در سایر صنایع نظیر صنعت آموزش نیز کاربرد دارد؟
استفاده از بلاک‌چین در آموزش متضمن امنیت و شفافیت داده‌ها در بخش آموزش است. بلاک‌چین می‌تواند در بخش‌های آموزشی زیر مؤثر باشد:
۱. سوابق دانش‌آموزان
می‌توان از بلاک‌چین در به‌روزرسانی سوابق دانش‌آموزان شامل نمرات، صدور خودکار ریزنمرات، و دسترسی ایمن دانش‌آموزان به داده‌های تغییرناپذیرشان استفاده کرد. فناوری بلاک‌چین می‌تواند این عملیات زمان‌بر را در دانشکده‌ها یا دانشگاه بهبود ببخشد.
۲. ذخیره‌سازی اطلاعات
مؤسسات و دانشگاه‌ها می‌توانند برنامه‌های درسی مدرسه، محتویات پایگاه‌های داده، اسناد نظارتی، ریزنمرات و سایر اسناد را در فضای ذخیره‌سازی ابری مبتنی بر بلاک‌چین ذخیره کنند.
۳. ارزشیابی دروس
می‌توان با بلاک‌چین قرارداد هوشمند ساخت. مربیان دوره‌ها می‌توانند با ایجاد قراردادی هوشمند تکالیف الزامی برای تکمیل دوره را مشخص کنند.
قراردادهای هوشمند انجام تکلیف توسط دانش‌آموز را تأیید و در صورت انجام کلیه تکالیف گواهی پایان دوره برایش صادر می‌کنند.
فناوری بلاک‌چین تقریباً همه صنایع را متحول خواهد کرد و چون عمدتاً در حوزه رمزارزها استفاده شده است هنوز در روزهای اولیه خودش است. هزاران صنعت به دنبال راهی برای استفاده از این فناوری برای حل مشکل امنیت، شفافیت و تغییرناپذیری سوابقشان هستند. بسیاری از مردم با هدف مبارزه با فساد، حذف واسطه‌ها (اشخاص ثالث)، و مقامات مرکزی فاسد موافق ایجاد دنیایی غیرمتمرکز و همتا به همتا با استفاده از فناوری غیرمتمرکز بلاک‌چین هستند.
مقالات داغ