کوینکس | بلاک‌چین‌های عمومی، به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اساسی بلاک‌چینی، اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند و در نتیجه، عرصۀ رقابت شدیدی را ایجاد کرده‌اند. در بازار گاوی قبلی، همزمانِ با این‌که کاربران اتریوم کماکان از پلتفرم‌های جدید استقبال می‌کردند، ظهور بلاک‌چین‌های عمومی لایۀ 1 مانند سولانا، آوالانچ و کازماس انتظارات بازار را از روند بلاک‌چین‌های عمومی بالا برد. با وجود این موضوع، ریسک‌های امنیتیِ تکرارشونده، از جمله مدت زمان ازکارافتادگی سولانا و Lightning loan attack آوالانچ، باعث شده است نواقص زبان‌های Solidity و Rust زیر ذره‌بین بروند.

زبان برنامه‌نویسی Move که از مزایای زبان Solidity بهره گرفته و بر پایۀ زبان Rust ایجاد شده است، اصلاحاتی را از لحاظ امنیت، مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری انجام داده است. به لطف شناخت گستردۀ سرمایه‌گذاران از زبان Move، بلاک‌چین‌های عمومی جدیدی که به این زبان نوشته شده‌اند به‌طور ویژه مورد توجه بازار و مؤسسات سرمایه‌گذاری قرار گرفته‌اند؛ خصوصاً رمزارزهای سویی و آپتوس به پرطرفدارترین بلاک‌چین‌های عمومی به زبان Move تبدیل شده‌اند.

پیش‌زمینۀ سویی و آپتوس

در 18 ژوئن 2019، شرکت متا (فیس‌بوک سابق) وایت‌پیپر Diem (Libra سابق) را با هدف ایجاد یک «ارز بی‌مرز» رسماً منتشر کرد. اما این پروژه تحت فشارهای شدید نظارتی با شکست مواجه شد. با ترک پروژه از سوی مجریان آن، این تیم از هم پاشید. در نهایت، شرکت متا دیم را به قیمت 200 میلیون دلار فروخت.

اما داستان به این‌جا ختم نشد. اعضای سابق تیم دیم، از جمله Mo Shaikh ، Avery Ching و Evan Cheng ، ارزهای سویی و آپتوس را ساختند و زبان Move را که مهم‌ترین میراث دیم بود به غنیمت بردند. سویی و آپتوس با سوابقی که از شرکت متا دارند مورد توجه همگان در بازار قرار گرفته‌اند و تحت عنوان ستاره‌های دوقلوی Moveشناخته می‌شوند.

شباهت‌های سویی و آپتوس

1) تاریخ شروع کار

سویی و آپتوس تقریباً همزمان شروع به کار کردند و هر دو در سال 2021 راه افتادند.

2) زبان برنامه‌نویسی

سویی و آپتوس از Move به‌عنوان زبان بومی برنامه‌نویسی‌شان استفاده می‌کنند؛ این زبان به‌عنوان زبان مخصوص کریپتوها نیز شناخته می‌شود زیرا برای کدگذاری دارایی‌های مختلف و اصول کسب‌و‌کار — که زیرساخت مالی دیم را تشکیل می‌دهند و هدفش ایجاد یک سیستم جهانی پرداخت است — طراحی شده بود.

3) مکانیزم اجماع

سویی و آپتوس توسط مکانیزم اثبات سهام (PoS) پشتیبانی می‌شوند. این بدین معناست که هزینۀ گس به همۀ عملیات‌های شبکه تعلق می‌گیرد، که از آن‌ها برای پاداش به شرکت‌کنندگان PoS و جلوگیری از اسپم‌ها و حملات منع سرویس استفاده می‌شود.

4) چشم‌انداز

هدف سویی و آپتوس حل معضل سه‌گانۀ بلاک‌چین است.

5) وضعیت جذب سرمایه

سویی و آپتوس صدها میلیون دلار سرمایه جذب کرده‌اند؛ تأمین مالی هر دو پروژه توسط شرکت بزرگ a16z انجام شد.

تفاوت‌های سویی و آپتوس

علی‌رغم پیش‌زمینۀ مشترک تیمی، سویی و آپتوس تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. برای مثال، با این‌که هر دو از زبان Moveاستفاده می‌کنند، آپتوس از رویکرد طراحی کلاسیکی که در وایت‌پیپر دیم ذکر شده بهره می‌گیرد، اما سویی اصلاحات گوناگونی را انجام داده و زبان اختصاصی Sui-Move را ساخته است.

مزیت Sui-Move این است که به‌جای مدل آدرس‌محور از مدل شی‌محور استفاده می‌کند، بدین معنا که اکثر موارد در بلاک‌چین، مثل دارایی‌ها، قراردادهای هوشمند و تراکنش‌های NFT، به‌صورت «شیء» نشان داده می‌شوند. زمانی که داده‌های آدرس ویرایش، ارسال یا دریافت می‌شوند، آپتوسِ آدرس‌محور باید داده‌ها را دو بار آپدیت کند، اما سویی تنها یک بار آن‌ها را آپدیت می‌کند و این باعث می‌شود امن‌تر باشد.

علاوه بر این، اگرچه سویی و آپتوس هر دو بلاک‌های PoSهستند، الگوریتم‌های اصلی اجماع آن‌ها با هم فرق دارد. آپتوس با استفاده از Block-STM به موازی‌سازی می‌رسد؛ این کار به برنامه‌سازان اجازه می‌دهد به کدگذاری نامحدود بپردازند. علاوه بر این، خروجی بیشتر و تأخیر کمتری نیز در کاربردهای عملی ایجاد می‌شود.

سویی ازNarwhal and Tusk protocol مبتنی بر ممپولِ DAG برای موازی‌سازی لایه‌ها استفاده می‌کند. این پروتکل غیرهمزمان است، بنابراین می‌تواند در برابر حملات منع سرویس مقاومت کند. همچنین موجب برتری سویی از لحاظ امنیتی می‌شود.

سویی و آپتوس، از لحاظ تخصیص توکن، تفاوت‌های قابل توجهی با هم دارند.

مجموع عرضۀ اولیۀ آپتوس (APT) 1 میلیارد واحد است و تمامی سرمایه‌گذاران و مشارکت‌کنندگان اصلی فعلی باید دورۀ چهار سالۀ بلوکه‌سازی را طی کنند تا بتوانند توکن‌ها را بگیرند. آپتوس به شرح زیر تخصیص می‌یابد:

1) 02/51 درصد به جامعه؛

2) 00/19 درصد به مشارکت‌کنندگان اصلی؛

3) 50/16 درصد به بنیاد آپتوس؛

4) 48/13 درصد به سرمایه‌گذاران.

مجموع عرضۀ سویی (SUI) 10 میلیارد واحد است و به شرح زیر تخصیص می‌یابد:

1) 50 درصد به ذخایر جامعه با مدیریت بنیاد سویی؛

2) 20 درصد به مشارکت‌‌کنندگان اولیه؛

3) 14 درصد به سرمایه‌گذاران؛

4) 10 درصد به Mysten Labs Treasury ؛

5) 6 درصد به برنامۀ دسترسی جامعه و اپ‌تسترها.

برخلاف بلاک‌های PoSمتداول مانند آپتوس، سویی یک صندوق ذخیره به توکنومیک (اقتصاد توکنی) خود اضافه کرده است. از آن‌جا که بلاک‌چین‌ها ساختارهای داده‌ای هستند که فقط از لحاظ ابعاد بزرگ می‌شوند، هزینۀ نگهداری داده‌های درون‌زنجیره‌ای با گذشت زمان افزایش پیدا خواهد کرد. بدین ترتیب، در مقایسه با هزینه‌های وارد بر کاربران اولیه، کاربرانی که تازه به سویی ملحق می‌شوند هزینه‌های بالاتری می‌پردازند؛ اما صندوق ذخیره این مشکل را حل می‌کند، بدین ترتیب که از پذیرندگان اولیه می‌خواهد هزینۀ بیشتری بپردازند تا تمامی کاربران بتوانند براساس هزینه‌های یکسان از شبکه استفاده کنند.

گذاشتم

البته برای این‌که یک بلاک‌چین عمومی در نهایت دوام بیاورد، لازم است پروژه‌هایی کاربردی اجرا شوند. اکوسیستم آپتوس قبل‌تر شروع به کار کرد و اکنون، طبق آمارهای ناقص، از بیش از 140 پروژه برخوردار است. اگرچه سویی دیرتر راه افتاد، اما به آپتوس رسیده است و در حال حاضر بیش از 200 پروژه را پوشش می‌دهد.

آپتوس که شبکۀ اصلی‌اش را در اکتبر گذشته راه‌اندازی کرد، کاملاً روشن است که از لحاظ توسعه پیشرفت بیشتری داشته است اما عملکرد این بلاک‌چین از زمان راه‌اندازی شبکۀ اصلی همواره مورد بحث بوده است. سویی نیز که پیشرفت یکنواختی داشت، شبکۀ اصلی‌اش را راه انداخته است و کم‌کم دارد مورد توجه همگان قرار می‌گیرد. آیا سویی می‌تواند بلاک‌چین‌های مبتنی بر Move را پیش ببرد و به بلاک‌چین سرنوشت‌ساز لایۀ 1 بعدی تبدیل شود؟ باید منتظر ماند و دید.

بلاک‌چین‌های عمومی به زبان Move: رمزارز Sui در برابر Aptos