Genel itibariyle Bitcoin, Ether, Cardano vb. ana akım kripto varlıkların vadeli işlemlerini merkezine alan dYdX merkeziyetsiz bir borsa, yani bir DEX’tir. 2017 yılında Antonio Juliano tarafından kurulan dYdX, işlem hacmi ve piyasa payı açısından merkeziyetsiz kripto varlık işlem platformları listesinde üst sıralarda yer almaktadır. Kurulduğunda Ethereum Layer-1 üzerinden hizmet veren borsa zamanla evrileren yolculuğunu StarkEx tabanlı Layer-2 çözümüyle devam ettirme kararı almıştır. Kullanıcıların merkezi bir aracıya ihtiyaç duymadan kripto varlıklarıyla türev işlemleri gerçekleştirmesine olanak tanıyan dYdX, blokzincir teknolojisinin sunduğu şeffaflık ve güvenlik avantajlarını en üst seviyede kullanır.

Bu yazıda, merkeziyetsiz türev piyasalarının gelişiminde önemli bir rol oynayan dYdX ekosistemini inceleyecek; platformun sunduğu özellikler, kullanım alanları ve yerel tokeni olan DYDX hakkında ayrıntılı bilgiler paylaşacağız.

dYdX Nedir?

dYdX, kullanıcıların merkeziyetsiz bir şekilde vadeli işlemler, marj işlemler ve türev işlemleri yapmasını sağlayan bir DeFi protokolüdür. Geleneksel merkezi borsaların aksine, kullanıcılar fonlarını üçüncü bir tarafa emanet etmek zorunda kalmaksızın işlemlerini tamamen blokzincir üzerinde gerçekleştirir. dYdX platformu sürekli vadeli sözleşmeleri ve DeFi’yi yeniden şekillendirirken merkeziyetsizliğin özgür ruhunu derin likidite, ileri seviye emir türleri, yüksek performanslı API ve anlık piyasa listelemeleriyle birleştirmektedir. Ayrıca, bu profesyonel merkeziyetsiz borsa kullanıcıları daha “cesur” ve “özgüvenli” olmalarını destekliyor ve güçlerine güç katıyor.

dYdX'in tam olarak ne olduğunu ve nasıl çalıştığını kavramak için çeşitli kripto varlık alım satım seçenekleri arasındaki temel farkları hatırlamamızda fayda var. Sürekli vadeli işlem sözleşmeleri ya da kısaca sürekli sözleşmeler (perpetual contracts), kullanıcıların ve yatırımcıların süresiz olarak, yani herhangi bir son tarih olmadan sabit bir fiyattan alım ya da satım emri vermesine olanak tanır. Bu, piyasa fiyatından anlık olarak kripto para alınıp satılan spot işlemlerden farklıdır. Öte yandan, geleneksel vadeli işlem sözleşmelerinde her emir için bir zaman sınırı vardır ve bu süre dolduğunda otomatik olarak sonlanır. Merkeziyetsiz bir borsa olarak dYdX, Ethereum Layer-1 blokzinciri ve Layer-2 çapraz marjlı sürekli vadeli ürünler üzerinde spot ve marj işlem piyasaları sunmaktadır.

Şimdi, yukarıda bahsettiklerimizin dışında dYdX’in sunduğu diğer temel özelliklere göz atalım:

Derin Likidite: Piyasa yapıcılar ve MegaVault tarafından desteklenen yüzlerce piyasadaki derin likidite sayesinde, kullanıcılar minimum kayma ile sorunsuz olarak istedikleri şekilde anında emirlerini gerçekleştirebilir.
Merkeziyetsiz Vadeli İşlemler: dYdX, kullanıcıların Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve diğer popüler kripto varlıkları üzerinde kaldıraçlı vadeli işlemler yapmasına olanak tanır. Platform, 10x’e kadar kaldıraç seçenekleri sunarak yatırımcıların daha fazla esneklik kazanmasını sağlar.
Layer 2 Çözümü ile Hızlı ve Düşük Maliyetli İşlemler: dYdX, StarkWare’in StarkEx teknolojisini kullanarak Ethereum’un yüksek işlem ücretlerinden ve ağ tıkanıklığından kaçınır. Bu sayede, kullanıcılar saniyeler içinde işlemlerini gerçekleştirebilir ve düşük yakıt ücretleri öder.
Tamamen Zincir Üstü ve Şeffaf İşlemler: Tüm işlemler blokzincir üzerinde kaydedilir, böylece platformun likiditesi ve işlem geçmişi herkes tarafından doğrulanabilir. Bu, merkezi borsalarda yaşanan manipülasyon riskini en aza indirir.
Kullanıcı Dostu Arayüz ve Gelişmiş İşlem Araçları: dYdX, profesyonel yatırımcılar için gelişmiş grafikler, emir defteri ve çeşitli emir türleri (limit, market, stop-loss vb.) sunarak merkezi borsalara benzer bir deneyim yaşatır.

Platform yukarıda saydığımız temel özelliklerinin dışında, kullanıcılarına kripto para endüstrisi hakkında ayrıntılı kılavuzlar sunan bir bloga da ev sahipliği yapmaktadır. dYdX Academy olarak adlandırılan bu blog, kripto dünyasına adım atmak isteyenler için ücretsiz bir eğitim platformu hizmeti görür. Bitcoin, Ethereum gibi temel kripto paralardan merkeziyetsiz finans (DeFi) kavramlarına kadar geniş bir bilgi yelpazesi sunar. Platform, aynı zamanda dYdX’in nasıl kullanılacağına dair ayrıntılı kılavuzlar sağlar. Kullanıcılar, kaldıraçlı işlemler, borç alma/verme ve vadeli işlemler gibi karmaşık finansal işlemleri öğrenerek varlıklarını daha etkin yönetebilir. Ayrıca, güvenlik ve risk yönetimi konularında da ipuçları verir, böylece kullanıcılar yatırımlarını güvende tutmayı öğrenir. Kısacası, dYdX Academy, kripto dünyasında bilinçli adımlar atmanızı sağlayan değerli bir kaynaktır.

dYdX Teknolojisi

dYdX, merkeziyetsiz türev piyasalarını güçlendirmek için birçok yenilikçi teknolojiden faydalanır:

StarkEx (Layer 2): StarkEx, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorununu çözmek amacıyla geliştirilmiş, Zero-Knowledge Rollup (ZK-Rollup) teknolojisini kullanan bir Layer 2 ölçeklendirme çözümüdür. Bu teknoloji, işlemleri zincir dışı (off-chain) hesaplayarak ağ üzerindeki yükü azaltırken güvenliği ve veri bütünlüğünü korumak için sıfır bilgi kanıtlarından (Zero-Knowledge Proofs) faydalanır. Ethereum’un ana ağına kıyasla daha hızlı ve düşük maliyetli işlem yapmayı mümkün kılan StarkEx, yüksek verimlilik gerektiren DeFi protokolleri, merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler) ve NFT platformları için ideal bir çözüm sunar. DYDX gibi projeler, StarkEx’in sunduğu avantajlardan yararlanarak kullanıcılarına daha hızlı işlem onay süreleri, düşük yakıt ücretleri ve ölçeklenebilir bir işlem deneyimi sunmayı hedefler.
Akıllı Sözleşmeler: DYDX platformunda, tüm işlemler ve likidite yönetimi, Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan akıllı sözleşmeler aracılığıyla güvenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmektedir. Akıllı sözleşmeler, merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminde aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak, kullanıcıların doğrudan birbirleriyle etkileşime girmesine olanak tanır. Bu sayede, emirlerin işlenmesi, fonların saklanması ve risk yönetimi gibi kritik süreçler, tamamen otomatikleştirilmiş ve değiştirilemez kodlarla yönetilir. DYDX’te kullanılan akıllı sözleşmeler, güvenlik denetimlerinden geçirilmiş olup, hem kullanıcı varlıklarını korumak hem de şeffaf ve güvenilir bir işlem ortamı sağlamak için tasarlanmıştır.
Merkeziyetsiz Oracle’lar: DYDX platformunda, gerçek zamanlı fiyat verileri, merkeziyetsiz oracle ağları aracılığıyla güvenilir ve kesintisiz bir şekilde sağlanmaktadır. Chainlink gibi güçlü oracle çözümleri, farklı kaynaklardan gelen piyasa verilerini toplayarak doğruluklarını teyit eder ve akıllı sözleşmelere iletir. Bu sayede, DYDX üzerinde gerçekleştirilen işlemler, manipülasyona karşı korunaklı ve en güncel piyasa fiyatlarına dayalı olarak yürütülür. Merkeziyetsiz oracle’ların kullanımı, platformun güvenilirliğini artırırken, likidite sağlayıcılar ve yatırımcılar için daha sağlıklı bir alım satım ortamı oluşturulmasına da katkıda bulunur.

DYDX Tokeni Nedir ve Hangi Özelliklere Sahiptir?

DYDX tokeni, DYDX ekosisteminin yerel yönetişim ve kullanım (utility) tokenidir. Merkeziyetsiz finans (DeFi) alanında faaliyet gösteren DYDX platformunda, kullanıcıların yönetişim süreçlerine katılımını sağlamak, işlem ücretlerini düşürmek ve likidite teşvikleri sunmak gibi çeşitli işlevlere sahiptir.

DYDX Tokeninin Temel Özellikleri:

Yönetişim: DYDX token sahipleri, platformun gelecekteki gelişimiyle ilgili karar alma süreçlerine katılabilir. Öneriler sunarak veya oylamalara katılarak, protokolde yapılacak değişiklikleri şekillendirme yetkisine sahiptirler.
İndirimli İşlem Ücretleri: DYDX tokeni, işlem ücretlerinde indirimler sunarak kullanıcıların işlem maliyetlerini azaltmasına olanak tanır. Token sahipleri, belirli bir miktar DYDX tutarak veya stake ederek bu avantajdan yararlanabilir.
Likidite Teşvikleri: DYDX, platformdaki işlem hacmini artırmak ve likiditeyi teşvik etmek için likidite sağlayıcılarına ödüller sunar. Kullanıcılar, belirli işlem faaliyetleri gerçekleştirerek DYDX token ödülleri kazanabilir.
Staking ve Güvenlik: DYDX tokeni, protokolün güvenliğini sağlamak amacıyla staking mekanizmasına entegre edilmiştir. Kullanıcılar, belirli havuzlara tokenlerini kilitleyerek hem protokol güvenliğine katkıda bulunur hem de staking ödülleri elde eder.

DYDX tokeni, merkeziyetsiz işlemlerin gelişimini destekleyen güçlü bir ekosistem oluşturmayı amaçlayan önemli bir bileşen olarak hem trader’lara hem de uzun vadeli yatırımcılara çeşitli faydalar sunar.

Token Arzı ve Dağıtımı

DYDX tokeninin maksimum arzı 1 milyar (1.000.000.000) token olarak belirlenmiştir. Bu arz, belirlenen dağıtım mekanizmalarına ve kilit açılma (vesting) sürelerine bağlı olarak zamanla piyasaya sürülmektedir. Şimdi bu arzın hangi gruplara dağıtıldığına bir göz atalım:

Yatırımcılar (%27.7): DYDX ekosistemine erken aşamada yatırım yapan yatırımcılara ayrılmıştır.
Kullanıcı İşlem Ödülleri (%14.5): Platformda aktif işlem yapan kullanıcıları ödüllendirmek için tahsis edilmiştir.
Çalışanlar ve Danışmanlar (%15.3): DYDX ekosisteminin geliştirilmesine katkı sağlayan ekip üyeleri ve danışmanlara ayrılmıştır.
Geriye Dönük Madencilik Ödülleri (%5.0): DYDX’in geçmişteki kullanıcılarına yönelik bir ödül mekanizmasıdır.
Likidite Sağlayıcı Ödülleri (%5.2): Platformda likidite sağlayan kullanıcılara verilen teşvik ödülleridir.
Hazine (%25.0): DYDX ekosisteminin uzun vadeli büyümesini ve sürdürülebilirliğini desteklemek için ayrılmıştır.
Gelecekteki Çalışanlar (%7.0): Ekosistemi geliştirecek yeni çalışanlar için ayrılan bir rezervdir.
Topluluk (%6.3): DYDX topluluğunu büyütmek ve yönetişim sürecine katılımı teşvik etmek için ayrılmıştır.

DYDX Coin Nasıl Satın Alınır?

CoinEx , dünya çapında 10+ milyon kullanıcının güvendiği, %100 rezerve sahip global bir kripto para borsasıdır. DYDC dahil 1700+ kripto para birimi desteğiyle kullanıcılar artık kolay ve sorunsuz bir şekilde işlem yapabilmektedir. “Kripto İşlem Uzmanınız” CoinEx'te DYDC satın almak için aşağıdaki adımları izleyin.

CoinEx hizmetlerine erişmek için "Kaydol" butonuna tıklayarak bir hesap oluşturun. Zaten CoinEx’te bir hesabınız varsa borsaya giriş yapın.
Giriş yaptıktan sonra borsanın desteklediği kripto para birimlerinden birini veya desteklenen para yatırma yöntemlerinden birini kullanarak CoinEx hesabınıza para yatırın.
İtibari para veya kripto para yatırdıktan sonra, DYDX işlem sayfasına gidin, bir işlem çifti seçin ve satın alınacak DYDX miktarını belirtin.
DYDX satın almak için uygun işlem çiftini seçtikten sonra istenen DYDX miktarını belirtin ve istediğiniz tokeni DYDX ile takas edin.

dYdX Hakkında Sık Sorulan Sorular

Waves Bir Token mi Yoksa Bir Coin midir?

Bildiğiniz üzere başlı başına kendine ait bir blokzincir üzerinde işleyen kripto varlıklara coin diyoruz. Dolayısıyla Ethereum ağı üzerinde bir ERC-20 teknik standardını kullanarak işleyen DYDX Bir tokendir.

dYdX'te Hangi Kripto Varlıkların İşlemi Yapılabilir?

dYdX'te Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Solana (SOL), Ripple (XRP), Cardano (ADA), Dogecoin (DOGE), Polkadot (DOT), Avalanche (AVAX), Chainlink (LINK) ve Uniswap (UNI) gibi büyük likiditeye sahip popüler kripto varlıklarının yanı sıra USDC ve USDT gibi stabilcoinler de işlem görmektedir.

dYdX'te Marj İşlemlerde Kaldıraç Oranı Nedir?

Kullanıcılar BTC ve ETH’de 25 kata kadar kaldıraç ve diğer piyasalarda ise 10 kat kaldıraç seçeneğinden yararlanabilir.

dYdX Türkçe Hizmet Veriyor mu?

Evet! dYdX Türkçe sosyal medya topluluklarınının yanında dYdX Academy'de de çeşitli Türkçe işlem kılavuzları da sunmaktadır.

dYdX Nedir ve CoinEx'te Nasıl Satın Alınır: Merkeziyetsiz Türev Piyasalarının Öncüsü