Blockchain ve kripto para dünyasında, non-fungible tokenlar (NFT'ler), çeşitli merkeziyetsiz platformlarda satın alınabilen, satılabilen ve ticareti yapılabilen benzersiz ve bölünemez öğeleri temsil eden devrim niteliğinde bir kripto varlık sınıfı olarak ortaya çıkmıştır. NFT'ler değerlerini, token'ın özellikleri, mülkiyeti ve kaynağı hakkında temel bilgiler sağlayan altta yatan meta verilerden (metadata) alır. Bu makalede, NFT metadata kavramını, Blockchain ekosistemindeki önemini, onu yöneten standartları, nasıl çalıştığını, nerede depolandığını ve NFT'lerin metadata bilgilerini bulma tekniklerini inceleyeceğiz.

NFT Metadata Nedir?

NFT metadata’ları, NFT ile ilişkili açıklayıcı bilgileri ifade eder. Token'ın benzersiz özelliklerini tanımlayan bir dizi öznitelik ve özelliği kapsar. NFT'ler bağlamında metadata’lar, belirli bir token ile ilişkili açıklayıcı bilgileri temsil eder. Token'ın benzersiz özelliklerini tanımlayan ve koleksiyoncular, yatırımcılar ve meraklılar için değerli bir bağlam sağlayan çok çeşitli nitelikleri ve özellikleri kapsar. Buna başlığı, açıklaması, resmi, yaratıcı ayrıntıları, tedariki, telif ücretleri ve token'a değer katan diğer ilgili veriler dahil. Esasen, NFT metadata’lar bir tokenı diğerinden ayıran dijital bir parmak izi görevi görür. Böylece koleksiyoncuların ve meraklıların tokenın değerini ölçmesine ve değerlendirmesine olanak tanır.

Sektör uzmanlarına göre, NFT metadataları token, kökenleri ve özellikleri hakkında kapsamlı bir genel bakış sağlayan bir "dijital kimlik kartı" olarak düşünülebilir. Bu metadatalar tipik olarak tokenin kendisiyle birlikte Blockchain’de saklanır ve şeffaflık, değişmezlik ve doğrulanabilirlik sağlar. NFT metadata’lar, token hakkında başlık, açıklama, sanat eseri, yaratıcı bilgileri, baskı numarası, tedarik, telif hakları ve tokena değer katan diğer ilgili veriler gibi önemli ayrıntıları içerir. Bu metadata’lar, bir NFT'yi diğerinden ayıran dijital bir parmak izi görevi görür ve bireylerin tokenin değerini ölçüp değerlendirmesine olanak tanır.

NFT metadata kavramını daha iyi anlamak için bir örnek ele alalım. Bir dijital sanat eserini temsil eden bir NFT olduğunu varsayalım. İlişkili metadata’lar, sanat eserinin başlığını, sanatçı adını, yaratıcı süreç hakkında bilgi veren açıklamayı, sanatçının portföyüne bir bağlantıyı, oluşturulma tarihini ve herhangi bir sınırlı baskı detayını içerebilir. Ek olarak, metadata’lar sanat eserinin sahiplik geçmişi ve kaynağı hakkında bilgiler içerebilir ve bu da eserin özgünlüğünü ve değerini artırır. NFT ekosisteminde tutarlılık ve birlikte çalışabilirlik sağlamak için çeşitli metadata standartları ortaya çıkmıştır. En yaygın olarak benimsenen standartlar, her ikisi de Ethereum tarafından sunulan ERC-721 ve ERC-1155'tir. Bu konuya daha sonra değineceğiz.

Blockchain’de Metadata Ne İfade Eder?

Blockchain teknolojisi bağlamında metadata’lar, bir işleme veya kripto varlığa eklenen ve içeriği, özellikleri veya amacı hakkında bağlamsal bilgi sağlayan ek verileri ifade eder. NFT'ler söz konusu olduğunda metadata, token'ın değerinin kilidini açan ve kullanıcıların token'ın benzersizliğini ve özgünlüğünü anlamasını sağlayan temel unsur olarak hizmet eder.

Metadata’lar Blockchain’i işlemlerine dahil ederek, teknoloji şeffaflık sağlar. Çünkü herkes belirli bir NFT ile ilişkili bilgilere erişebilir ve bunları doğrulayabilir. Bu metadata’lar, token geçmişinin ayrılmaz bir parçası haline gelerek sahiplik, işlemler ve token özelliklerinde yapılan değişikliklerin kapsamlı bir denetim izini sağlar.

NFT Metadata Standartları Nelerdir?

NFT ekosisteminde tutarlılık ve birlikte çalışabilirlik sağlamak amacıyla, NFT metadatalarının yapısını ve biçimini tanımlamak için çeşitli standartlar geliştirilmiştir. En yaygın olarak benimsenen standartlar, her ikisi de Ethereum tarafından tanıtılan ERC-721 ve ERC-1155'tir. Orijinal NFT standardı olan ERC-721, isim, sembol ve toplam arz gibi temel nitelikler de dahil olmak üzere token metadata’ları için temel bir yapının ana hatlarını çizer. Ayrıca, token ile ilgili tüm bilgileri içeren ayrı bir JSON dosyasına atıfta bulunarak ek metadata’ları dahil etmek için standartlaştırılmış bir yol sağlar.

Öte yandan ERC-1155, birden fazla tokenın tek bir akıllı sözleşmede saklanmasına olanak tanıyarak daha esnek ve verimli bir yaklaşım sunar. Ayrı sözleşmelerin dağıtılması ve yönetilmesiyle ilişkili gas maliyetlerini azaltır. Bu standart aynı zamanda yerleşik metadata depolama ve geri alma işlevlerini de içermekte ve token'ın metadata’larına doğrudan Blockchain’den erişmeyi kolaylaştırmaktadır.

NFT Metadata Nasıl Çalışır?

NFT metadata’ları genellikle off-chain bir şekilde, JSON (JavaScript Object Notation) dosyası biçiminde saklanır. Bu dosya, token'ın niteliklerini ve özelliklerini tanımlayan yapılandırılmış bir veri kümesi içerir. Metadata’lar token'ın adı, açıklaması, görsel URL'si, harici bağlantıları ve token'a özgü diğer özel nitelikler gibi çeşitli alanları içerebilir. Bir NFT basıldığında (mint edildiğinde) veya oluşturulduğunda, ilgili metadata’lar genellikle IPFS (Gezegenler Arası Dosya Sistemi) veya Arweave gibi merkezi olmayan depolama çözümlerine yüklenir. Bu dağıtılmış dosya sistemleri, orijinal barındırma platformunun varlığı sona erse bile metadata’nın kalıcılığını ve erişilebilirliğini sağlar. JSON metadata dosyasının bir örneğini aşağıdaki görselde görebilirsiniz:

Metadata’ları almak için bireyler, ilgili metadata dosyasını bulmak için bir anahtar görevi gören token'ın benzersiz tanımlayıcısına veya token ID'sine başvurabilir. Koleksiyoncular, pazar yerleri ve platformlar metadata dosyasına erişerek tokenin bilgilerini görüntüleyebilir ve kullanıcıların tokenin değerini ve gerçekliğini keşfetmesini ve değerlendirmesini sağlayabilir.

NFT Metadata Nerede Saklanır?

Daha önce de belirtildiği gibi, NFT metadata’ları genellikle merkezi olmayan dosya depolama sistemleri kullanılarak off-chain saklanır. NFT metadata depolaması için en yaygın kullanılan protokoller IPFS ve Arweave'dir. Eşler arası dağıtılmış bir dosya sistemi olan IPFS, büyük hacimli verilerin merkezi olmayan bir şekilde depolanmasını ve alınmasını sağlar. İçerik adreslemeyi kullanır ve kriptografik hash’ler kullanarak dosyalara atıfta bulunarak dosyaların bütünlüğünü ve değişmezliğini sağlar. NFT platformları ve pazar yerleri, metadata dosyalarını depolamak ve dağıtmak için genellikle IPFS'den yararlanarak ilgili bilgilere kolay erişim ve paylaşım sağlar.

Bir başka merkezi olmayan depolama ağı olan Arweave, NFT metadatalar da dahil olmak üzere web içeriğinin kalıcı ve merkezi olmayan bir şekilde arşivlenmesini sağlar. NFT yaratıcıları ve platformları, Arweave'in Permaweb teknolojisinden yararlanarak metadata dosyalarının uzun vadeli kullanılabilirliğini ve değişmezliğini sağlayabilir ve token bilgilerinin uzak gelecekte bile erişilebilir kalmasını garanti edebilir.

NFT'lerin Metadata Bilgisi Nasıl Bulunabilir?

Bir NFT'nin metadata bilgilerinin bulunması, tokenin benzersiz tanımlayıcısını veya token ID'sini kullanarak ilişkili metadata dosyasının bulunmasını gerektirir. Çeşitli teknikler ve araçlar, NFT metadata keşfetme sürecine yardımcı olabilir:

NFT pazaryerleri: Çoğu saygın NFT pazaryeri, token listesinin yanı sıra metadata bilgilerini de görüntüler. Kullanıcılar tokenin adı, açıklaması, resmi ve oluşturucu tarafından sağlanan ek özellikler dahil olmak üzere ayrıntıları keşfedebilir.

1.OpenSea’de metadata bulmak: İletişim adresi ile token kimliğini not edip bunları “https://api.opensea.io/asset/contract/tokenid” adresine kopyalarsanız, metadata’yı bulabilirsiniz.

2.Foundation’da metadata bulmak: NFT’ler sayfasına gidip ayrıntılara bakmak için sayfayı aşağıya doğru kaydırıp metadata’ları bulabilirsiniz.

3.Solana’da metadata bulmak: MagicEden aracılığıyla Solana NFT'nizin meta verilerini bulmak için NFT'ler sayfasını ziyaret edin ve ayrıntılara gidin. Mint adresini bulun ve yanındaki Solana sembolüne tıklayın. Bu Solana Explorer'ı açar. Aşağı kaydırın ve ardından metadata sekmesini seçin.

LooksRare’de metadata bulmak: NFT sayfasındaki ETHScan sembolünden sözleşmeye erişerek benzersiz kaynak tanımlayıcısını (URI) bulabilirsiniz.
Token metadata API’ı: Bazı Blockchain ağları ve platformları, geliştiricilerin ve kullanıcıların metadata bilgilerini doğrudan Blockchain’den sorgulamasına ve almasına olanak tanıyan özel API'ler sağlar. Bu API'ler genellikle tokenin kimliğine veya adresine dayalı olarak metadata’ların aranmasını sağlayarak ilgili bilgilere erişmek için programatik bir yol sunar.
NFT metadata kaşifleri: Çeşitli çevrimiçi araçlar ve kaşifler, NFT'lerin metadataları keşfetme ve görüntüleme konusunda uzmanlaşmıştır. Bu platformlar tipik olarak token kimliklerine dayalı arama işlevleri sunarak kullanıcıların belirli tokenlarla ilişkili metadata’ları almasına ve incelemesine olanak tanır.
Sözleşme etkileşimi: İleri düzey kullanıcılar ve geliştiriciler için, NFT'yi yöneten akıllı sözleşmeyle doğrudan etkileşim kurmak metadata bilgilerine erişim sağlayabilir. TokenURI gibi belirli sözleşme işlevlerini “çağırarak”, ilişkili metadata URI'si elde edilebilir ve bu daha sonra metadata dosyasını almak için kullanılabilir.

NFT Metadata Nedir? Nasıl Bulunur?