Vadeli işlem gerçekleştirmeden önce likidasyon kelimesini sık sık duyarız. Likidasyon, yatırımcıların aşırı piyasa koşullarında neredeyse tüm anaparalarını kaybettiği durumu ifade eder. İflas pozisyonu ise likidasyondan daha ciddi bir durumdur, aşırı piyasa koşullarında pozisyonu kapatmaya zaman olmadan bile piyasa fiyatının likidasyon fiyatının altına düşmesi anlamına gelir. Bu gibi durumlarda, yatırımcının hesabındaki kullanılabilir bakiye negatif bir değerdir, yani yatırımcı sadece hesabındaki tüm marjı kaybetmekle kalmaz, aynı zamanda teorik olarak işlem platformuna da borçludur.
Geleneksel vadeli işlem sözleşmesi piyasasında piyasa dalgalanmaları ve kaldıraç oranı nispeten düşüktür ancak aşırı durumlar söz konusu olduğunda hala iflas pozisyonu riski bulunur. Daha büyük dalgalanmalara ve isteğe bağlı olarak seçilen daha yüksek kaldıraç çarpanlarına sahip kripto para işlem piyasasında ise vadeli işlem gerçekleştirirken iflas pozisyonu riski daha fazladır. Örneğin, bir yatırımcı uzun pozisyon açıp Bitcoin satın alırsa ve likidasyon fiyatı 35.000 USD ise piyasada şiddetli bir dalgalanma yaşandığında, piyasada 35.000 USD fiyatı için çok fazla emir olmayabilir ve bu, fiyatın hızla 35.000 USD’nin altına düşmesine yol açar. Bu durumda yatırımcı pozisyonu zamanında kapatamaz, pozisyon iflas fiyatından daha yüksek bir fiyata kapatılamaz, bu da pozisyondaki kaybın yatırımcı tarafından yatırılan marjı aşmasına neden olur. Buna iflas pozisyonu denir.
İflas poziysonu meydana geldiğinde yaşadığımız büyük kayıp için ne yapmalıyız? CoinEx borsasında iflas pozisyonları için vadeli işlemler sigorta fonu benimsenmiştir. Yatırımcılar uzun pozisyon açtığında, likidasyon fiyatı iflas fiyatından daha düşük bir aralık içerisindeyse veya yatırımcılar kısa pozisyon açtığında, likidasyon fiyatı iflas fiyatından daha yüksek bir aralık içerisindeyse kullanıcıların iflas pozisyonundan dolayı yaşadığı kayıp sigorta fonu tarafından karşılanacaktır. Sigorta fonu, vadeli işlemler likidasyonundan oluşan fon fazlasından oluşur. Kullanıcıların varlıkları likidasyona uğradığında, iflas fiyatı listelenerek piyasada eşleştirme işlemi yapılır. Eğer fiili işlem fiyatı iflas fiyatından daha iyi ise, ortaya çıkan bakiye sigorta fonuna girecektir.
İflas pozisyonu kayıplarının sigorta fonu tarafından geri ödenmesi yöntemine iflas pozisyonu ödemesi denir. Eğer vadeli işlemler sigorta fonu, iflas pozisyonundaki kaybı karşılamak için yeterli değilse likidasyon pozisyonu, Otomatik Kaldıraç Düşürme (ADL) sistemi tarafından devralınacaktır. Şu anda CoinEx platformunun sigorta fonu bakiyesi oldukça sağlamdır, sigorta fonu bakiyesine dair günlük detaylar her an platform üzerinden incelenebilir ve pozisyonların otomatik kaldıraç düşürme (ADL) durumuna düşme olasılığı da nispeten azdır.
Ancak, tüm borsalar iflas pozisyonundaki kaybı karşılamak için sigorta fonunu kullanmaz, bazı borsalar iflas pozisyonu paylaşımı adı verilen bir mekanizma benimsemiştir. İflas pozisyonu paylaşımı, bazı kullanıcılar pozisyonlarını zamanında kapatamadığında ve iflas pozisyonu meydana geldiğinde, kâr eden tüm kullanıcıların iflas pozisyonundaki kaybı üstlenmesi gerektiği anlamına gelir. Örneğin, uzun pozisyon açan kullanıcıların pozisyonu iflas ettiğinde kayıp, ağırlığa göre kısa pozisyon açıp kâr eden kullanıcılar tarafından paylaşılıp karşılanacaktır.
Açıktır ki, iflas pozisyonu paylaşımı diğer taraftaki yatırımcıların gerçek karlarını azaltacaktır. Bu nedenle karşılaştırmalı olarak konuşursak, iflas pozisyonu kaybını karşılamak için sigorta fonunun kullanılması daha insancıl, yatırımcılar açısındansa daha yatırımcı dostu olacaktır. Ayrıca güçlü sigorta fonlarına sahip bir platform seçilirse, vadeli işlemleri daha rahat, endişe duymadan gerçekleştirebilirsiniz. ADL’nin bir sonucu olarak kârların azalması konusunda da endişelenmenize gerek kalmaz.
Popüler